LISTOPAD jest miesiącem świadomości RAKA PŁUCA
W tym miesiącu przeprowadzane są na cały świecie różnego rodzaju akcje, mające na celu przybliżenie społeczeństwu problemów związanych z tą chorobą, a przede wszystkim uświadomienie, co należy robić aby jej uniknąć - tutaj na szczególną uwagę zasługują wszelkiego rodzaju prelekcje i akcje PR skierowane do palaczy tytoniu, zachęcające do pozbycia się tego nałogu.
W tym roku z uwagi na bardzo nietypową sytuację - również działania promujące zdrowy tryb życia znacznie musiały zostać ograniczone, praktycznie większość przeniosła się do internetu.
Hasłem przewodnim tegorocznego miesiąca świadomości uczyniliśmy
Czym jest Skrining?
Skrining są to profilaktyczne badania przesiewowe przeprowadzane wśród osób niemających objawów choroby, wykonywany w celu jej wykrycia i wczesnego leczenia, co zapobiega poważnym następstwom tej choroby w przyszłości.
Skrining jest dobry pod warunkiem, że byłby przeprowadzony na dużą skalę. W przypadku raka płuca zmniejszyłoby śmiertelność o 20 proc. Jeżeli wprowadzimy powszechne badania przesiewowe raka płuca to na 100 chorych, których obecnie leczymy, uda się nam o 20 osób więcej uratować – bo rozpoznamy raka we wczesnym stadium.
Należy pamiętać, że skrining nie jest jednak panaceum, gdyż nawet połowa pacjentów z wcześnie wykrytym rakiem płuca umiera; to bardzo złośliwy nowotwór. Ale poprzez skrining generujemy także nieprawdopodobną ilość dodatkowej diagnostyki – w tym guzków, które nie są rakami. Często wymaga też powtórzenia diagnostyki, wykonania badania PET-u czy biopsji.
Jak to wygląda w Polsce?
W Polsce powołano Program Profilaktyki Raka Płuca.
Z powodu pandemii realizacja programu może być ograniczona lub opóźniona, należy kontaktować się z instytucjami odpowiedzialnymi za realizację programu w danym województwie: tutaj znajdziesz listę placówek
Istnieje Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca (WWRP) za pomocą Niskodawkowej Tomografii Komputerowej (NDTK). Sprawdź Czy ten program jest dla Ciebie?
Tak jeśli jesteś:
- osobą w wieku 55–74 lata i:
- palisz papierosy nałogowo – masz konsumpcję tytoniu większą lub równą 20 paczkolatom, palisz paczkę dziennie od 20 lat, palisz 2 paczki dziennie przez 10 lat
- udało Ci się rzucić palenia na więcej niż 15 lat (dot. ostatniego okresu absencji);
- osobą w wieku 50–74 lata i:
- palisz papierosy nałogowo— masz konsumpcję tytoniu większą lub równą 20 paczkolatom, palisz paczkę dziennie od 20 lat, palisz 2 paczki dziennie przez 10 lat
- nie udało Ci się rzucić palenia na więcej niż 15 lat (dot. ostatniego okresu absencji);
- w dodatku:
- z uwagi na wykonywany zawód byłeś narażony na działanie krzemionki, berylu, niklu, chromu, kadmu, azbestu, związków arsenu, spalin silników diesla, dymu ze spalania węgla kamiennego, sadzy;
- byłeś narażony na radon;
- chorowałeś na raka płuca, chłoniaka, raka głowy i szyi lub raki zależne od palenia tytoniu, np. raka pęcherza moczowego;
- ktoś z Twojej bezpośredniej rodziny (pierwszego stopnia) miał raka płuca;
- chorujesz na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) lub włóknienie płuc (IPF).
Zobacz wywiady z prof. Tadeuszem Orłowskim:
Czynniki ryzyka zachowania na raka płuca poza paleniem tytoniu
Niewątpliwie dym tytoniowy jest najgorszą substancją, którą możemy wdychać. Jeżeli patrzymy na liczbę zachorowań na raka płuca, to 90% chorych z nowotworem pali lub paliło. Zanieczyszczenie powietrza jest także dodatkowym czynnikiem, który ma wpływ na nasze płuca i drogi oddechowe, ale jest on nieporównywalnie mniejszy niż palenie tytoniu. To o czym trzeba pamiętać to są choroby płuc, które towarzyszą nałogom, i mogą być wynikiem także zanieczyszczenia powietrza, jak POCHP, która wcale nie jest rzadką chorobą, jak wykazują statystyki, mniej lub bardziej nasilony stopień tej choroby ma ok. 3 milionów Polaków. U osób z bardziej zaawansowaną postacią tej choroby, ryzyko zachorowania na raka płuca jest 4-krotnie wyższe niż u osób, u których ta choroba nie występuje. Także inne czynniki, jak np. narażenie na radon (okolice Jeleniej Góry) może wpływać na rozwój nowotworu płuca. Powinniśmy także pamiętać o predyspozycji rodzinnej, czyli to co mamy zapisane w genach. Niewątpliwie czynniki genetyczne mają wpływ na zwiększone ryzyko zachorowania na raka płuca zwłaszcza przy narażeniu na dodatkowe czynniki środowiskowe.
Rak płuca - nie bagatelizuj tych objawów!
To z czym się cały czas borykamy to objawowa postać raka płuca. Chcielibyśmy i dążymy do tego, aby w badaniach skriningowych wykryć chorobę w bardzo wczesnym stadium, wtedy kiedy nie daje jeszcze objawów. Wówczas szanse pacjenta na całkowite wyleczenie są bardzo duże, natomiast jeśli objawy występują, to z reguły stopień zaawansowania tej choroby jest już znaczny. Kiedyś mieliśmy do czynienia z rakami płuca które rozwijały się centralnie, tzn. w tchawicy, dużych oskrzelach i pierwszym objawem wtedy było krwioplucie i również incydentalnie może się to wydarzyć obecnie. Jest to jeden z wymienianych objawów, który powinien budzić niepokój, i skłonić do wizyty u lekarza, a także potrzeby wykonania badań m.in. tomografii. Natomiast obecnie dominują nowotwory, które rozwijają się na obwodzie płuca, a płuca pacjenta nie bolą, i nawet guz znacznej wielkości nie daje żadnych objawów, ale jeżeli pojawi się temperatura, która nie ustępuje pod wpływem leczenia, jeżeli pojawi się kaszel i on także nie ustępuje, tak jak ma to miejsce w przeziębieniu lub nieżytach dróg oddechowych, albo jeżeli u palacza, który z reguły kaszle, zmienia się charakter kaszlu, to są to niepokojące sygnały, które powinny nas skłonić, aby znowu zgłosić się do lekarza. Należy nadmienić, że reklama tzw. „kaszlu palacza" budzi duże kontrowersje, co prawda tam jest zaznaczenie, żeby skonsultować się z lekarzem, ale wiemy, że zwykle wygodniej jest pójść do apteki i kupić lek bez recepty, który łagodzi kaszel, aniżeli udać się do lekarza. Ale należy pamiętać, że każdy kaszel, który sprawia nam problem, jest uciążliwy, wymaga konsultacji z lekarzem. Bóle w raku płuca mogą się pojawić wówczas, kiedy guz jest położony obwodowo i nacieka opłucną płucną. Wtedy pojawia się ból, który może maskować inne schorzenia, mogą wystąpić bóle promieniujące, może boleć bark, co przypomina objawy choroby niedokrwiennej serca. Pacjent zgłasza się na SOR z podejrzeniem zawału, a podczas wykonywanych badań, dochodzi do rozpoznania raka płuca.
Czy możliwy jest powszechny skryning raka płuca?
Populacyjny skryning obejmujący wszystkich obywateli, którzy spełniają określone kryteria, praktycznie jest niemożliwy. Wg. wyliczeń musiałoby to kosztować kilkaset milionów złotych. Takich olbrzymich wydatków żaden budżet nie jest w stanie wytrzymać. Trzeba sobie zdawać sprawę, że jest to badanie skriningowe, a nie leczenie, na które wydaje się znacznie większe środki. W związku z czym tego typu przesiew nie jest możliwy w skali całego kraju. Natomiast są prowadzone badania tzw. Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca, finansowany ze środków budżetowych. Ten program dotyczy osób, które aktywnie palą i mają bagaż palenia min. 20 letni, mierzony w tzw. paczkolatach - jeśli ktoś pali min. paczkę dziennie przez 20 lat to jest kandydatem do tego badania. Drugim kryterium włączenia do badania jest okres bez palenia, który nie może być dłuższy niż 15 lat. Nowotwory bowiem, nie rozwijają się z roku na rok, jest to proces, który trwa, a na jego końcu dochodzi do zmian w obrębie komórek płuc, kiedy to nowotwór zaczyna rosnąć. Ważna jest także granica wiekowa – dla osób, które aktywnie palą jest to wiek 55-75 lat, natomiast jeżeli w rodzinie występowały nowotwory lub wstępowały czynniki dodatkowe ryzyka np. narażenie na wdychanie substancji rakotwórczych, wówczas ta granica jest obniżona do lat 50. Badanie wykonywane jest za pomocą tomografu komputerowego przy czym, jest to specjalna niskodawkowa tomografia, dlatego to badanie nie jest obciążone wysoką ekspozycją na promieniowanie. Pamiętajmy, że badania skriningowe wykonujemy u potencjalnie zdrowych osób, u których podejrzewamy, że może istnieć małe ognisko, które z czasem może przekształcić się, lub jest już ogniskiem nowotworowym i będzie rosło.
Jak wygląda ścieżka pacjenta z rakiem płuca?
Zawsze lekarzem, do którego powinniśmy się zgłosić jest lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, czyli lekarz rodzinny. Staramy się utrzymywać jak najlepsze relacje z lekarzami pierwszego kontaktu po to, aby ścieżka pacjenta od lekarza do diagnostyki była jak najkrótsza.
Pierwszym badaniem, które powinno być wykonane jest zdjęcie klatki piersiowej, w dwóch pozycjach. Badanie RTG jest analizą swego rodzaju cieni, które odbijają się na matrycy komputerowej. Są zmiany, które chowają się za sercem, albo śródpiersiem i można ich nie zauważyć, jeśli badanie jest wykonane tylko z przodu, dlatego należy wykonać także boczne zdjęcie. Czasami te zmiany są tak małe, że mogą być niewidoczne na zwykłym zdjęciu, a zatem jeśli pewne objawy się powtarzają np. nawracające infekcje. Wówczas powinna być wykonana tomografia komputerowa. Dzisiaj dostęp do tomografii jest powszechny i zapewniamy, że na badanie nie czeka się długo. Jeżeli ktoś miałby problemy z dostaniem się na takie badanie, może się zgłosić do Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc, czy innego ośrodka chorób płuc. Nasze przychodnie specjalistyczne są otwarte pomimo pandemii i każdego dnia przyjmowani są pacjenci na konsultacje.
Przypominamy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami osoby fizyczne mogą przez cały rok wpłacać darowizny na konto Stowarzyszenia i odliczać je od podstawy opodatkowania PIT w kwocie nie przekraczającej 6% dochodu uzyskanego w danym roku. Taką możliwość mają zarówno przedsiębiorcy, jak też osoby uzyskujące dochody z pracy na etacie czy umów zlecenie lub o dzieło. Warunkiem jest przeznaczenie darowizny na cele zawierające się w sferze zadań publicznych.
Czym płacisz za palenie - video prezentacja
Odwiedź profile naszych akcji:
