Jeżeli masz powody podejrzewać u siebie raka płuca, Twój lekarz wykona odpowiednie badania lub skieruje Cię do ośrodka onkologicznego w celu potwierdzenia lub wykluczenia rozpoznania. Niepokojącymi objawami są: krwioplucie, pojawienie się kaszlu lub zmiana jego charakteru, duszność, ból w klatce piersiowej, chudnięcie, osłabienie, niepoddająca się leczeniu infekcja dolnych dróg oddechowych (zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli), brak apetytu, gorączka, niedokrwistość. Szczególnie niepokojące jest współistnienie kilku spośród wymienionych objawów, zwłaszcza u wieloletnich palaczy.
W przypadku podejrzenia raka płuca podejmuje się następujące procedury diagnostyczne:
Wywiad i badanie fizykalne: Lekarz przeprowadzi z Tobą wywiad chorobowy, czyli rozmowę w celu zebrania informacji o czynnikach ryzyka i dolegliwościach. Następnie wykona badanie fizykalne w celu poszukiwania objawów raka płuca i innych problemów zdrowotnych, takich jak choroby współistniejące.
Badania obrazowe: Badania obrazowe wykorzystują promienie rentgenowskie, pole magnetyczne lub substancje radioaktywne w celu wykreowania obrazów wnętrza Twojego ciała.
Radiogram klatki piersiowej: Będzie to prawdopodobnie pierwsze badanie, jakie zleci Twój lekarz w poszukiwaniu guza lub innej nieprawidłowej masy w obrębie płuc. Jeżeli radiogram wykaże jakąś podejrzaną zmianę, lekarz zleci dodatkowe badania.
Tomografia komputerowa (TK): Obrazowanie metodą tomografii komputerowej jest również badaniem wykorzystującym promieniowanie rentgenowskie w celu wytwarzania przekrojowych obrazów Twojego ciała. Skaner, obracając się dookoła Ciebie, wykonuje wiele zdjęć poddawanych obróbce przez komputer dla stworzenia dokładnego obrazu przekroju ciała. Po wykonaniu pierwszej serii skanów możesz otrzymać dożylnie środek kontrastowy, który pozwala na uzyskanie lepszego obrazu struktur anatomicznych w drugiej serii skanów. Niektórzy ludzie są uczuleni na środek kontrastowy i może u nich wystąpić po jego podaniu pokrzywka, uderzenie gorąca lub, rzadko, poważniejsze objawy nadwrażliwości (spadek ciśnienia krwi, zaburzenia oddychania). Jeżeli kiedykolwiek stwierdzono u Ciebie objawy nadwrażliwości na jakikolwiek środek kontrastowy stosowany podczas badań radiologicznych, musisz koniecznie poinformować o tym lekarza, który może wtedy zalecić odpowiednie leki profilaktyczne, zmianę rodzaju kontrastu lub zrezygnować z jego podania. Czasami wskazane jest doustne przyjęcie kontrastu, który pomaga w tym przypadku dokładnie zobrazować jelita w tomografii komputerowej i umożliwić ocenę ewentualnego rozsiewu raka płuca w obrębie jamy brzusznej.
Obrazy tomografii komputerowej są dokładniejsze niż rutynowy radiogram klatki piersiowej w odniesieniu do wczesnych stopni zaawansowania raka płuca i dostarczają szczegółowej informacji o wielkości, kształcie i umiejscowieniu guza oraz jego anatomicznym stosunku do otaczających narządów. Skany tomokomputerowe pomagają w wykryciu powiększonych węzłów chłonnych i podejrzanych zmian guzowatych w nadnerczach, mózgu i innych narządach wewnętrznych, które mogą być objęte rozsiewem raka płuca.
Tomografia komputerowa trwa dłużej niż zwykłe badanie rentgenowskie, w jej trakcie, należy pozostawać nieruchomo w pozycji leżącej wewnątrz pierścienia skanera. Jeżeli jest to dla Ciebie uciążliwe, lekarz może zalecić środki ułatwiające zrelaksowanie.
Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI): Obrazy MRI powstają przy wykorzystaniu fal radiowych i silnych magnesów. Komputer przetwarza wzorzec fal radiowych oddawanych przez tkanki w bardzo dokładny obraz ciała. Skany rezonansu magnetycznego są szczególnie przydatne w wykrywaniu przerzutów raka płuca do mózgu lub rdzenia kręgowego. Środki kontrastowe podawane są rzadziej niż w przypadku tomografii komputerowej.
Podczas badania MRI chory musi zostać umieszczony w urządzeniu przypominającym komorę w kształcie rury, Urządzenie to wytwarza hałas; jeżeli osoba poddawana badaniu odczuwa znaczny dyskomfort, lekarz może, podobnie jak w przypadku tomografii komputerowej, rozważyć wspólnie z chorym różne opcje postępowania relaksującego.
Pozytronowa emisyjna tomografia (PET): W tym badaniu wykorzystuje się znacznik - glukozę (forma cukru) zawierającą atom radioaktywny. Komórki nowotworowe pobierają duże ilości radioaktywnego cukru, a specjalna kamera wykrywa radioaktywność. PET jest bardzo ważnym badaniem we wczesnych stopniach zaawansowania raka płuca. Pomaga ono w stwierdzeniu, czy nieprawidłowy cień na Twoim radiogramie klatki piersiowej jest rakiem i czy rak rozprzestrzenił się już do węzłów chłonnych. Jeżeli lekarz podejrzewa u Ciebie rozsiew nowotworu, może zalecić badanie PET całego ciała w celu wykrycia miejsc, w których obecne są przerzuty.
Scyntygrafia kości: W celu wykonania tego badania podaje się dożylnie niewielką ilość substancji radioaktywnej. Poziom radioaktywności jest bardzo niski i nie powoduje żadnych objawów niepożądanych. Podana substancja wbudowuje się do obszarów kości o strukturze nieprawidłowej z powodu obecności przerzutów raka, chociaż inne, nienowotworowe choroby kości mogą również dawać nieprawidłowy wynik. Scyntygrafia kości jest wykonywana rutynowo u chorych z rakiem drobnokomórkowym z powodu dużej częstości występowania w tym typie nowotworu przerzutowych zmian kostnych. U chorych z rakiem niedrobnokomórkowym scyntygrafię kości wykonuje się natomiast wtedy, gdy inne badania lub objawy sugerują podejrzenie przerzutów do kości.
Procedury diagnostyki patologicznej:
Pobieranie próbek tkanki nowotworowej i komórek raka.
W celu ostatecznego ustalenia rozpoznania nowotworu bezwzględnie konieczne jest pobranie i zbadanie próbek tkanki i/lub komórek guza w celu potwierdzenia, że nieprawidłowe masy widoczne w badaniach obrazowych to rak płuca, a nie inne zmiany o charakterze niezłośliwym. Badanie patologiczne (histopatologiczne - próbki tkanki guza lub cytologiczne - komórek guza) pozwala również określić dokładnie typ raka płuca.
Badanie cytologiczne plwociny: Próbka plwociny jest poddawana badaniu pod mikroskopem w celu stwierdzenia obecności komórek raka. Czułość i dokładność tego testu nie jest wysoka i z tego powodu nie stosuje się go rutynowo.
Biopsja igłowa (cienkoigłowa lub gruboigłowa): Próbka tkanki guza jest pobierana za pomocą igły i poddawana badaniu mikroskopowemu.
Bronchoskopia: W celu przygotowania do tego badania podaje się środki znieczulające i uspokajające. Lekarz wprowadza cienką i giętką rurkę przez nos do oskrzeli, żeby obejrzeć ich wnętrze oraz odnaleźć w ich świetle guzy lub inne nieprawidłowe zmiany. Podczas bronchoskopii można pobrać próbki tkanki lub wydzieliny do badania mikroskopowego w kierunku komórek raka lub komórek przedrakowych.
Mediastinoskopia i mediastinotomia: Obie te procedury chirurgiczne przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Podczas mediastinoskopii wykonuje się niewielkie cięcie w dolnej części szyi i wprowadza za mostek niewielką rurkę. Używając specjalnych narzędzi, można przez rurkę pobrać próbki tkanki z węzłów chłonnych śródpiersia (umiejscowionych wzdłuż tchawicy i głównych oskrzeli). Próbki te poddaje się następnie badaniu pod mikroskopem w celu stwierdzenia, czy obecne są w nich komórki raka. Mediastinotomia jest natomiast procedurą chirurgiczną, w trakcie której dokonuje się otwarcia klatki piersiowej poprzez przecięcie mostka lub żeber. Pozwala to chirurgowi na szerszy dostęp i usunięcie większej liczby węzłów chłonnych.
Torakocenteza i torakoskopia: Są to procedury chirurgiczne wykonywane w celu sprawdzenia, czy płyn opłucnowy (płyn, który może gromadzić się w jamie opłucnej wokół płuc) powstał w wyniku przerzutów raka do opłucnej (delikatnej błony pokrywającej powierzchnię płuc), czy też płyn ten powstał z przyczyn nienowotworowych, takich jak niewydolność serca lub infekcja. Podczas torakocentezy wprowadza się igłę do przestrzeni międzyżebrowej w celu pobrania płynu, który następnie jest badany pod mikroskopem w kierunku obecności komórek raka. Jeżeli wykryje się komórki nowotworowe, torakocenteza może być powtarzana w celu usunięcia większej ilości płynu, co może ułatwić choremu oddychanie. Torakoskopia jest procedurą, w której wykorzystuje się cienką, zaopatrzoną w źródło światła rurkę połączoną z kamerą wideo i monitorem w celu obejrzenia przestrzeni pomiędzy płucami i ścianą klatki piersiowej.
Badania krwi: Badanie morfologiczne krwi pokazuje, czy w Twojej krwi znajdują się w prawidłowych ilościach różne rodzaje komórek. Na przykład, obraz morfologii krwi może wykazać, że masz niską liczbę krwinek czerwonych, czyli niedokrwistość (anemię), co jest częstym zjawiskiem u chorych z nowotworem. Badanie morfologii krwi będzie regularnie powtarzane, jeżeli będzie u Ciebie stosowana chemioterapia, ponieważ leki cytostatyczne czasowo uszkadzają komórki macierzyste (krwiotwórcze) szpiku kostnego. Badania biochemiczne krwi są niezbędne dla wykrycia możliwych nieprawidłowości funkcjonowania niektórych ważnych narządów, takich jak wątroba i nerki.
Badania genetyczne determinujące wybór skutecznego leczenia: Po wykonaniu biopsji Twojego raka płuca, lekarz patolog we współpracy z onkologiem, może wykonać specjalne testy genetyczne guza. Testy takie mogą być pomocne w określeniu, które metody leczenia będą u Ciebie najbardziej skuteczne, a które mogą Ci nie pomóc. Jednym z takich testów jest badanie receptora naskórkowego czynnika wzrostu (EGFR). Receptor naskórkowego czynnika wzrostu jest wykrywany w dużej części próbek raka płuca. Warto pamiętać, że opisane wyżej zmiany genetyczne są najczęściej nabywane przez nowotwór w toku jego naturalnego biologicznego przebiegu i nie są one dziedziczone od innych członków rodziny.
Rozpoznanie i określenie stopnia zaawansowania niedrobnokomórkowego raka płuca (NDRP)
Po zakończeniu niezbędnych badań można określić stopień zaawansowania Twojego raka płuca.
Stopniowanie jest procedurą dokładnego ustalenia zasięgu nowotworu w Twoim ciele i ogólnie odnosi się do dwóch kategorii: nowotwór zlokalizowany lub rozsiany. TWOJE LECZENIE I ROKOWANIE ZALEŻĄ OD STOPNIA ZAAWANSOWANIA RAKA.
System stosowany do opisania wielkości i zasięgu niedrobnokomórkowego raka płuca nazywa się systemem klasyfikacji TNM.
Litera T oznacza guz (ang. tumor) - jego wielkość, lokalizację i stosunek do otaczających tkanek i struktur anatomicznych;
litera N oznacza węzły chłonne (ang. nodes) - zajęcie przez raka okolicznych węzłów chłonnych;
natomiast litera M oznacza przerzuty (ang. metastases) - rozsiew raka, tzn. obecność przerzutów do odległych narządów.
Na podstawie ustalonych cech T. N i M określa się ostateczny stopień zaawansowania klinicznego niedrobnokomórkowego raka płuca.
Po dokładnym ustaleniu cech T, N i M uzyskane informacje są sumowane w celu zaklasyfikowania danego przypadku do określonego stopnia zaawansowania klinicznego: 0, l, II. III lub IV. Chorzy, u których stwierdza się niższy stopień zaawansowania klinicznego mają lepsze rokowanie.
Niedrobnokomórkowy rak płuca według stopni zaawansowania klinicznego Wskaźniki przeżycia w niedrobnokomórkowym raku płuca obejmują szeroki zakres wartości określanych na podstawie populacji chorych, u których rozpoznanie i początek leczenia miało miejsce wcześniej niż pięć lat wstecz. Postępy leczenia raka płuca często przekładają się na korzystniejsze rokowanie u chorych z diagnozą postawioną niedawno w porównaniu z rokowaniem u chorych, u których rozpoznano raka płuca np. kilka lat temu.
Rozpoznanie i określenie stopnia zaawansowania drobnokomórkówego raka płuca (DRP)
Chociaż drobnokomórkowe nowotwory płuca mogą podlegać stopniowaniu podobnie jak nowotwory niedrobnokomórkowe, większość specjalistów stosuje odmienny dwustopniowy system klasyfikacji: stadium choroby ograniczonej i stadium choroby rozsianej. Określenie "choroba ograniczona" oznacza, że rak jest umiejscowiony tylko w jednym płucu oraz w węzłach chłonnych po tej samej stronie klatki piersiowej.
Rozprzestrzenienie się raka do drugiego płuca, węzłów chłonnych po przeciwległej stronie klatki piersiowej lub odległych narządów kwalifikuje dany przypadek do stadium choroby rozsianej. Wielu onkologów uważa, że jeżeli są obecne przerzuty drobnokomórkówego raka płuca do płynu wysiękowego w opłucnej, przypadek taki należy również uznać za stadium rozsiane. Klasyfikacja drobnokomórkowego raka płuca została opracowana w celu ułatwienia oddzielenia chorych z korzystniejszym rokowaniem, którzy mogą mieć nadzieję na wyleczenie, od chorych z nikłą szansą wyleczenia. Istnieją różne opcje terapii w zależności od rokowania w każdym określonym przypadku; możesz porozmawiać z onkologiem i przedyskutować opcje leczenia dostępne w Twoim indywidualnym przypadku. U około dwóch trzecich chorych z drobnokomórkowym rakiem płuca w chwili rozpoznania stwierdza się stadium rozsiewu.
Rak zależy od selenu. Nowatorska metoda naukowców PUM
Jak lekarz ma dokładniej wytypować zagrożonych rakiem płuc, zanim wyśle ich na tomografię? - Na podstawie badania poziomu selenu we krwi - twierdzą naukowcy z PUM i oferują szczecinianom nowatorski projekt wczesnego wykrywania raka płuc. - To pierwszy taki program na świecie - mówią profesorowie [...czytaj więcej]
Treść pochodzi z broszury "Rak płuca - Przewodnik dla chorych" wydanej przez Roche Polska Sp. z o.o.
Przypominamy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami osoby fizyczne mogą przez cały rok wpłacać darowizny na konto Stowarzyszenia i odliczać je od podstawy opodatkowania PIT w kwocie nie przekraczającej 6% dochodu uzyskanego w danym roku. Taką możliwość mają zarówno przedsiębiorcy, jak też osoby uzyskujące dochody z pracy na etacie czy umów zlecenie lub o dzieło. Warunkiem jest przeznaczenie darowizny na cele zawierające się w sferze zadań publicznych.
Odwiedź profile naszych akcji:
